Kościół katedralny w Koszalinie jest najstarszym zabytkiem w mieście. Został wzniesiony w latach 1300-1333. Patronat nad nim sprawowały cysterki. Każdy proboszcz pełnił równocześnie funkcję kapelana klasztornego. Po wybuchu reformacji (1517) kościół w 1534 roku stał się świątynią protestancką. Pierwsze kazanie luterańskie w dniu 16 lipca 1531 roku wygłosił kaznodzieja Mikołaj Klein z Lubeki.
Gruntowna restauracja świątyni miała miejsce w latach 1842-1845. 16 kwietnia 1845 roku odbyła się wielka uroczystość oddania kościoła do użytku, w której uczestniczył Fryderyk Wilhelm IV. Kolejną dużą restaurację kościół przeszedł w latach 1914-1915. Istotne zmiany nastąpiły po drugiej wojnie światowej. Po czterech wiekach historii ewangelickiej, 17 czerwca 1945 roku odbyła się tu pierwsza Msza katolicka odprawiona przez franciszkanów, którzy od tego czasu opiekowali się parafią przez niemal trzydzieści lat. Zniszczenia i pożary 1945 roku oszczędziły kościół. 28 czerwca 1972 roku, wraz z powołaniem przez Pawła VI nowej diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, parafialny kościół NMP ustanowiony został katedrą. Dwa lata później 17 czerwca 1974 roku oo. franciszkanie przekazali obowiązki duszpasterskie klerowi diecezjalnemu.

Po utworzeniu diecezji miastem biskupim został Koszalin, a pierwszym biskupem - Ignacy Jeż. Od 25 marca 1992 r., kiedy to św. Jan Paweł II ogłosił bullę Totus Tuus Poloniae Populus reorganizującą struktury Kościoła w Polsce, granice diecezji uległy zmianom. Obecnie ordynariuszem tej diecezji jest bp Zbigniew Zieliński. Wspierają go biskup pomocniczy Krzysztof Zadarko oraz seniorzy: biskup Paweł Cieślik i biskup Edward Dajczak. Na terenie diecezji (ponad 14,5 tys. km kw.) mieszka ok. 910 tys. osób. W 220 parafiach podzielonych na 24 dekanaty pracuje ok. 425 księży diecezjalnych i ok. 130 zakonnych. Patronami diecezji są święci męczennicy: Wojciech oraz Maksymilian Maria Kolbe.

Diecezję nawiedził papież św. Jan Paweł II w czasie swojej czwartej pielgrzymki do ojczyzny w dniach 1 i 2 czerwca 1991 r. Ziemia koszalińsko-kołobrzeska była pierwsza na trasie, od niej rozpoczęła się podróż papieża. Kończąc ostatnie spotkanie, z Wojskiem Polskim, powiedział on:

Pragnę wyrazić gorące podziękowanie, staropolskie "Bóg zapłać" za to pierwsze spotkanie z Ojczyzną, w której możemy już śpiewać z całym wewnętrznym przekonaniem: "Ojczyznę wolną pobłogosław, Panie".
Pragnę wyrazić radość ze spotkania z tym nadmorskim, nadbałtyckim krajem, w którym mieszczą się także główne poligony wojskowe, z diecezją koszalińsko-kołobrzeską i z całym Pomorzem, które już przy poprzedniej wizycie odwiedzałem w Szczecinie i w Gdańsku. Pragnę podziękować za ten wiatr znad morza, który miał wielką siłę i surowość, jak to na północy, a jeszcze bardziej pragnę podziękować za świeżą zieleń tych lasów, wspaniałą, świeżą zieleń. Te lasy mi tyle przypominają z młodych lat. Za to wszystko serdeczne "Bóg zapłać!" Ponieważ udaję się w drogę na południe, w rejon podkarpacki, żegnam Bałtyk, żegnam Pomorze, żegnam wszystkich tutaj mieszkających rodaków, żegnam w sposób szczególny Wojsko Polskie.