|
Czytelnia
9 sierpnia
Święta Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein), dziewica i męczennica, patronka Europy
Edyta Stein urodziła się 12 października 1891 r. we Wrocławiu jako jedenaste dziecko głęboko wierzących Żydów: Zygmunta i Augusty z domu Courant. Z licznego rodzeństwa wychowało się tylko siedmioro dzieci. Niedługo po urodzeniu Edyty zmarł jej ojciec. Rodzinny interes przejęła przedsiębiorcza matka, zmieniając go w dobrze prosperującą i uznaną firmę.
W wieku 6 lat Edyta rozpoczęła naukę w szkole, gdzie osiągała bardzo dobre wyniki. W wieku 14 lat wyjechała do starszej siostry. W czasie trwającego 8 miesięcy pobytu jej życie religijne uległo znacznemu osłabieniu. Następnie wróciła do domu i z nowym zapałem podjęła dalszą naukę w gimnazjum. Chociaż w domu gorliwie przestrzegano przepisów religii, Edyta w wieku 20 lat uważała się za ateistkę. W 1911 r. z doskonałymi wynikami zdała egzamin dojrzałości i podjęła studia filozoficzne we Wrocławiu. Dwa lata później wyjechała do Getyngi, by tam studiować fenomenologię. Zgodnie ze swoimi wielkimi zdolnościami intelektualnymi, nie chciała przyjmować nic, jeżeli nie zbadała tego gruntownie sama. Dlatego tak usilnie poszukiwała prawdy. "Poszukiwanie prawdy było moją jedyną modlitwą" - pisała później. Zafascynowana wykładami prof. Edmunda Husserla, zaczęła pisanie doktoratu. Pracę nad nim przerwał wybuch I wojny światowej.
Edyta zgłosiła się do Czerwonego Krzyża, została pielęgniarką i zaczęła pomagać zakaźnie chorym. Po półrocznej pracy, zupełnie wyczerpana, została zwolniona ze służby sanitarnej. W 1915 r. złożyła egzamin państwowy z propedeutyki filozofii, historii i języka niemieckiego. Wykładała te przedmioty w gimnazjum wrocławskim im. Wiktorii. W 1916 r. została asystentką prof. Husserla we Fryburgu. Rok później uzyskała u niego tytuł doktorski. Przyjaźniła się też z uczniami Husserla, między innymi z Romanem Ingardenem. Pod silnym wpływem mistrza i jego szkoły fenomenologicznej, Edyta Stein coraz bardziej poświęcała się filozofii, ucząc się patrzenia na wszystko bez uprzedzeń. Dzięki temu, że w Getyndze spotkała Maxa Schelera, po raz pierwszy poznała idee katolickie.
W 1921 r. dokonało się jej nawrócenie dzięki zetknięciu się z autobiografią mistyczki i doktora Kościoła, św. Teresy z Avila. Przeczytała tę książkę w ciągu jednej nocy i wreszcie - szukając prawdy - znalazła Boga i Jego miłosierdzie. Poprosiła wówczas o chrzest i pociągnęła swoim zapałem siostrę - Różę. 1 stycznia 1922 r. przyjęła chrzest i I Komunię św. Otrzymała imię Teresa. Nie oznaczało to dla niej zerwania więzów z narodem żydowskim. Twierdziła, że właśnie teraz, gdy powróciła do Boga, poczuła się znów Żydówką. Była świadoma, że przynależy do Chrystusa nie tylko duchowo, lecz także poprzez więzy krwi. W 1923 r. przystąpiła także do sakramentu bierzmowania.
Jej rozwój duchowy odbywał się głównie w klasztorze Sióstr Dominikanek św. Magdaleny. Nadal była nauczycielką w jednym z wrocławskich liceów, łącząc pracę pedagogiczną z naukową. W latach 1923-1931 wykładała w liceum i seminarium nauczycielskim w Spirze. W 1932 prowadziła wykłady w Instytucie Pedagogiki Naukowej w Monasterze, starała się łączyć naukę z wiarą i tak je przekazywać słuchaczom. W tym czasie złożyła trzy śluby prywatne i żyła już właściwie jak zakonnica, wiele czasu poświęcając modlitwie. Jednocześnie prowadziła bardzo wnikliwe studia nad spuścizną św. Tomasza z Akwinu, starając się objaśnić pewne elementy jego mistyki przy pomocy metody fenomenologicznej. Często była proszona o wygłaszanie odczytów na konferencjach i przy innych różnych okazjach. Prowadziła kursy szkoleniowe, pisała artykuły, wygłaszała wykłady w radio.
W Monasterze wykładała tylko przez dwa miesiące - gdy władzę przejęli narodowi socjaliści, musiała opuścić Monaster. Przeniosła się do Kolonii, gdzie 14 października 1933 r. wstąpiła do Karmelu. 15 kwietnia następnego roku otrzymała habit karmelitański. Gorąco pragnęła mieć udział w cierpieniu Chrystusa, dlatego jej jedynym życzeniem przy obłóczynach było: "żeby otrzymać imię zakonne od Krzyża". Po nowicjacie złożyła śluby zakonne i przyjęła imię Benedykta od Krzyża. Już jako karmelitanka zaczęła pisać swoje ostatnie dzieło teologiczne Wiedza krzyża, które pozostało niedokończone. 21 kwietnia 1938 r. złożyła śluby wieczyste.
W tym czasie narodowy socjalizm objął swoim zasięgiem całe Niemcy. Benedykta, zdając sobie sprawę, że jej żydowskie pochodzenie może stanowić zagrożenie dla klasztoru, przeniosła się do Echt w Holandii. 2 sierpnia 1942 r. podczas masowego aresztowania Żydów została aresztowana przez gestapo i internowana w obozie w Westerbork. Następnie, wraz z siostrą Różą, 7 sierpnia deportowano ją do obozu w Auschwitz. Tam 9 sierpnia 1942 roku obie zostały zagazowane i spalone.
Beatyfikacji Edyty Stein dokonał w Kolonii 1 maja 1987 r. św. Jan Paweł II, kanonizował ją zaś 11 października 1998 roku. Swoim listem apostolskim motu proprio z 1 października 1999 r. ogłosił ją - wraz ze św. Brygidą Szwedzką i św. Katarzyną ze Sieny - patronką Europy.
|
Więcej informacji:
|
św. Teresa Benedykta od Krzyża
Drogi poznania Boga
Ojcu zachodniej mistyki, Dionizemu Areopagicie (żyjącemu ok. 500 roku) Edyta Stein poświęciła osobne studium, którego ostateczna wersja datuje się na 1941 r. Teoria mistyki Dionizego chronologicznie sytuuje się między rozprawami o św. Teresie z Awili (Twierdza duchowa) i o św. Janie od Krzyża (Wiedza krzyża). Na gruncie własnych doświadczeń w Karmelu autorka rozważa, korzystając ze swego arsenału fenomenologicznego, zasadnicze kwestie z dziedziny filozofii religii, m.in.: W jaki sposób człowiek może za pomocą symboli osiągnąć poznanie Boga?
|
|
św. Teresa Benedykta od Krzyża
Autoportret z listów. Część I: 1916-1933
Nowe opracowanie listów Edyty Stein. Pierwszy z tomów zawiera wszystkie odnalezione dotąd listy Edyty Stein z lat 1916-1933. Jest ich ogółem 288. Dotyczą studiów filozoficznych autorki we Fryburgu oraz okresu do wstąpienia do klasztoru karmelitanek bosych w Kolonii. Ukazują ujmujący obraz różnorakich relacji duchowych i intelektualnych Edyty Stein, a także zmagania o kształt własnej drogi życiowej, wszystkie związane z tym faktem walki i rozterki. Rzeczowe i kompetentne wprowadzenie oraz objaśnienia i komentarze zawarte w przypisach odtwarzają pełnię osobistych, intelektualnych i politycznych powiązań Edyty Stein.
|
|
św. Teresa Benedykta od Krzyża
Autoportret z listów. Część II: 1933-1942
Druga część korespondencji obejmuje 480 listów z okresu 19331942, czyli z ostatniego etapu życia Edyty Stein. Złożyło się nań jej życie i działalność w klasztorze karmelitanek w Kolonii, ucieczka przed nazistami do Holandii i pobyt w Karmelu w Echt, aresztowanie przez gestapo i deportacja do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie zginęła w roku 1942. Opublikowane tu listy wraz z tekstami z pierwszego tomu składają się na imponujący portret wielkiej myślicielki i współczesnej świętej.
|
|
św. Teresa Benedykta od Krzyża
Autoportret z listów. Część III - listy do Ingardena
Roman Ingarden (18931970), uczeń Edmunda Husserla, a później profesor filozofii w Warszawie i Krakowie, był przez pół życia związany z Edytą Stein - razem studiowali, łączył ich wspólny kierunek poszukiwań filozoficznych i przyjaźń. Zamieszczone tu listy z lat 19171938 młodej filozof i późniejszej zakonnicy są wymownym tego świadectwem. Ukazują Edytę Stein w zaskakującym świetle, bo niewiele osób znało ją z tej strony - jako kobietę we wszystkich jej odczuciach i najgłębszych doznaniach. Ukazują jej tęsknotę, rozczarowania i poszukiwanie własnej drogi. Edyta Stein tylko wobec kilkorga osób tak bardzo się otworzyła. Jedynie dziennik mógłby być intymniejszy. Listy pozwalają równocześnie zaznajomić się ze środowiskiem filozoficznym pierwszej połowy XX wieku.
|
|
św. Teresa Benedykta od Krzyża
Czym jest człowiek? Antropologia teologiczna
W antropologii teologicznej Edyta Stein ogniskuje swe rozważania wokół pytania o to, "czego nasza wiara uczy o człowieku, aby w tym świetle poddać sprawdzeniu zarówno własną koncepcję człowieka, jak i każdą obcą". Starała się przy tym, by jej antropologia miała zastosowanie w pedagogice katolickiej. Na niniejszy tom składa się bowiem cykl niewygłoszonych wykładów dla Niemieckiego Instytutu Pedagogiki Naukowej, opracowany w roku 1933 - w czasie przełomowym zarówno dla dziejów nazizmu, jak i dla dalszych losów samej autorki, w której dojrzewała wówczas decyzja o wstąpieniu do Karmelu.
|
|
czyta Teresa Budzisz-Krzyżanowska
Perełki św. Teresy Benedykty od Krzyża
Edyta Stein - święta Teresa Benedykta od Krzyża - czczona jest jako orędowniczka odważnych w prawdzie, wspomożycielka niosących krzyż, nauczycielka mądrej miłości i obrończyni pokornych i prześladowanych. Tę niemiecką Żydówkę z Wrocławia, filozofa i karmelitankę, Jan Paweł II kanonizował oraz ogłosił Współpatronką Europy. Wskazał ją jako nauczycielkę szacunku, tolerancji, otwartości oraz wzajemnego rozumienia, niezależnie od różnic etnicznych, kulturowych i religijnych. Płyta zawiera nagranie wybranych myśli Świętej.
|
|
|
Jan Paweł II
Wiara i krzyż są nierozdzielne Homilia podczas kanonizacji, 11 października 1998 r.
|
|
Jan Paweł II
Była zjednoczona z Maryją Anioł Pański w dniu kanonizacji, 11 października 1998 r.
|
|
Jan Paweł II
List apostolski motu proprio ogłaszający św. Teresę Benedyktę od Krzyża współpatronką Europy
|
|
|
Krakowska Prowincja Karmelitów Bosych
Edith Stein
|
|
Justyna Muszyńska
Edyta Stein - droga nawrócenia
|
|
Marek Wójtowicz SJ
Szukająca Boga z szukającymi
|
|
Marcin Jakimowicz
Pani filozof przekreśliła siebie
|
|
ks. Manfred Deselaers
Broniła racji Boga i człowieka
|
|
Dobromiła Salik
Nowy doktor Kościoła?
|
|
Szczepan T. Praśkiewicz OCD
Eminens doctrina jako zasadniczy wymóg Stolicy Apostolskiej przy nadawaniu tytułu doktora Kościoła w odniesieniu do św. Edyty Stein
|
|
Leszek Śliwa
Przyjaciółka szukających
|
|
Aleksandra Szafirska
Święta Edyta Stein
|
|
wiara.pl
Edyta Stein w moim życiu - świadectwo
|
|
ks. Henryk Romanik
Wymagająca przyjaciółka
|
|
ks. Wacław Piszczek CM
Św. Edyta Stein (1891-1942)
|
|
ks. Waldemar Packner
Muzeum Edyty Stein w Lublińcu
|
|
Inge Kowalsky
Edyta Stein - święta naszego czasu Filozof, karmelitanka i męczennica
|
|
Agata Combik
Ludzie Edyty
|
|
o. Szczepan T. Praśkiewicz OCD
Kanonizacja s. Teresy Benedykty od Krzyża
|
|
ks. dr hab. Henryk Wejman
Ekspiacyjny wymiar posłannictwa Edyty Stein
|
|
ks. Leon Misiarczyk
Święta Edyta Stein - rozum zdobyty przez Krzyż
|
|
|
Francisco Javier Sancho Fermin OCD
Edyta Stein. Życie - pisma - nauka
Edyta Stein, czyli św. Teresa Benedykta od Krzyża, była kobietą, która poświęciła całe swe życie na poszukiwanie prawdy i sensu życia osoby ludzkiej. Aż prawda ukazała się jej nie jako coś abstrakcyjnego, ale z twarzą człowieka: Boga Człowieka - Chrystusa. Dosięgnął jej nazizm, a raczej pozwoliła się dosięgnąć nazizmowi, ponieważ jej najgłębszym pragnieniem było oddanie swego życia z miłości. Zmarła w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, w komorze gazowej, jako jedna z tak wielkiej liczby ofiar ludzkiej bezrozumności. Jej świadectwo nadal pozostaje żywe i może oświecać także twoje życie. Aby to zadanie stało się łatwiejsze, pokazano to życie w krótkich punktach, które stopniowo pomogą ci poznać jej życie, dzieła i myśl. Nie jest to książka naukowa, chociaż wszystko jest tu dobrze przemyślane i udokumentowane. Ma być podręcznikiem, propozycją poszukiwań, jak zostać architektem własnego życia.
|
|
Waltraud Herbstrith
Edyta Stein. Żydówka i chrześcijanka
Edyta Stein, urodzona w 1891 roku we Wrocławiu, zamordowana w 1942 w Oświęcimiu-Brzezince, należy do najwybitniejszych kobiet XX wieku. W tej biografii nakreślone są, z dogłębnym zrozumieniem i w oparciu o starannie zebraną dokumentację, koleje jej burzliwego życia: dzieciństwo w domu żydowskim, pełne zapału poszukiwanie prawdy poprzez studia filozoficzne, zaangażowanie w walkę o równouprawnienie kobiet, spotkanie z chrześcijaństwem i konwersja, wstąpienie do Karmelu w Kolonii, w końcu aresztowanie, deportacja i śmierć męczeńska za swój naród. W życiu Edyty Stein "zespala się żydowskie i chrześcijańskie dziedzictwo, jak w całodzianej tunice Jezusa" (Waltraud Herbstrith). Jako kobieta konsekwentnie realizująca prawdę, którą właściwie rozpoznała, św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein) jest trwałym znakiem człowieczeństwa i solidarności międzyludzkiej.
|
|
Joanne Mosley
Edyta Stein. Kobieta modlitwy
Autorka podjęła się szczególnego zadania, by ukazać wybitnie modlitewny aspekt w życiu i działalności Bohaterki swojej książki. Czyni to w sposób bardzo kompetentny, odwołując się do pierwszorzędnych źródeł, którymi są dzieła (pisma) św. Teresy Benedykty od Krzyża oraz do świadectw osób, które bezpośrednio spotykały się z Edytą Stein. Książka stanowi niezwykle cenną pozycję w zakresie teologii życia duchowego. Autorka w sposób bardzo źródłowy i analityczny pism św. Teresy Benedykty od Krzyża oraz w oparciu o świadectwa osób, które bezpośrednio spotykały się z tą niezwykłą karmelitanką, konwertytką i męczennicą z Auschwitz pokazuje czytelnikowi bohaterkę swojej książki jako wzór życia chrześcijańskiego - osobę, która znalazła w sobie siłę, odwagę i spełnienie poprzez codzienną rozmowę z Bogiem w modlitwie i dzięki temu mogła "iść do świata, aby wnieść tam Boskie życie".
|
|
ks. Tomasz Trębacz
Być człowiekiem pełniej - w myśli Edyty Stein
Przykład Edyty Stein dowodzi, że każdy czyn ludzki ma ogromne znaczenie w Bożym planie zbawczym. Opierając się przede wszystkim na wypowiedziach E. Stein oraz na jej świadectwie życia i drogi do świętości, książka ta ma na celu przypomnienie i ukazanie wielkiej wagi ludzkiego działania, odkrywania Bożej łaski w życiu i podejmowania świadomej współpracy z nią. Publikacja ta może stać się cenną pomocą dla katechetów, teologów i kierowników duchowych, ale przede wszystkim dla każdego, kto pragnie się na moment zatrzymać i spytać samego siebie: dokąd zmierzam w swoich czynach? Czy to, co robię, pomaga mi świadomie wzrastać w łasce powołania, a w końcu dorastać do świętości?
|
|
Anna Grzegorczyk
Filozofia światła Edyty Stein
Tom zawiera 12 esejów poświęconych myśli i życzeniom Edith Stein - uczennicy twórcy kierunku filozofii, Edmunda Husserla, karmelitanki, działaczki społecznej, ofiary holocaustu i świętej patronki Europy. Znakomita znajomość myśli E. Stein pozwoliły Autorce na pokazanie jej na szerokim tle dziejów filozofii i duchowości oraz współczesnej humanistyki. Obok zagadnień prawdy, duchowości, transcendencji, teksty traktują także w sposób bardzo interesujący o problematyce roli kobiety i feminizmu, które żywo interesowały E. Stein. Publikowane eseje wskazują miejsce Edyty Stein w dziejach i teraźniejszości historii kultury, jednocześnie starają się ukazać, na kanwie przeprowadzonych analiz, samą ludzką naturą i kondycją.
|
|
Hélene i Jean Bastaire
Kobieca pieśń uwielbienia Od matek pustyni do Edyty Stein
Książka opowiada o licznych, różniących się od siebie chrześcijankach, które przez wieki wychwalały Stwórcę, "opiewając" godność Jego stworzenia. Wśród tych kobiet są: Radegunda, Brygida z Kildare, Hildegarda z Bingen i wiele innych.
|
|
|
Ostatnia aktualizacja: 02.08.2024
Ponadto dziś także w Martyrologium:
W Kalabrii - św. Falka, pustelnika. Był jednym z tych eremitów, którzy w rozmaitych epokach zaludniali pustkowia tego ubogiego kraju. Sam żył w wieku XIV. Jego kult, żywy w okolicach, zaaprobował w roku 1893 Leon XIII.
oraz:
św. Domicjana, biskupa Chalons (+ IV w.); świętych męczenników Juliana i Marcjana (+ 729); św. Romana, żołnierza i męczennika (+ 258); świętych męczenników Sekundiana, Marcelina i Weriana (+ poł. III w.) |
|